Kredide Deprem Bölgesinde Zorluklar, Döviz Mevduatta İnce Hesaplar, Bankalara ‘Haber Vermedin’ Cezaları
Merkez Bankası, faizde aylar sonra sınırlı da olsa indirime gitti. Ancak kredi ve mevduat faizleri indirimi pek umursamıyor gibi görünüyor. Bu umursamazlık döviz gönderimlerinde de sürünce bankalara TCMB cezayı kesti.
Merkez Bankası, Türkiye Ekonomi Modeli çerçevesinde uyguladığı düşük faiz politikasına verdiği kısa aranın ardından bugün indirime devam etti.
Faiz indirimlerinin ana amacı piyasada kredi faizlerinde düşüşle yatırımın artması olurken, 2021 sonundan bu yana bu amaca ulaşılmaya çalışılıyor. Piyasa ile bağın kopması kredilere indirimlerin yansımasını engellerken, makroihtiyati tedbirler bu alanda devreye giriyor
Deprem felaketi bankacılık sektörünü de etkiledi. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından alınan tavsiye kararları ardından bölge illerde müşterilerin genelinin kredi borçları ertelenirken, kararların belli ölçeğin üzerinde olan ticari müşterileri kapsamadığı görüldü.
Ekonomim’de Şebnem Turhan ve Selçuk Altun’un aktardığına göre, bölgede faaliyet gösteren beli bir hacmin üzerindeki firmalar, kredi erteleme taleplerinde faiz ve komisyonla karşılaşıyor.
Bölgeden gelen tepkilere göre, 800 bin TL tutarındaki spot kredide 6 ay erteleme için 3 aylık temdit (uzatma) sonrası artı 3 ay eklenebileceği bilgisi alınırken, banka temdit faizini aylık yüzde 13,4 oran ve 10 bin TL de komisyon talep ederken, sonraki 3 ay için de aynı faiz oranı ve 30 bin komisyon talep etti.
Bankalarda kredi yapılandırmalarında hesaplanan uzatma anlamına gelen temdit faizi müşteri ve bankaya göre değişebiliyor.
TBB’den bir kaynağın verdiği bilgide, kredilerde erteleme herkes için geçerli değil. Bireysel ve esnaf müşteriler uygulamaya alınan kararlar, ticari ve kurumsal müşterileri için değerlendirme sonrası geçerli oluyor. Büyük işletmelerin yalnız deprem bölgesinde üretim yapmadığı ya da faaliyetlerinin hiç etkilenmemiş olabileceği göz önüne alınıyor.
Bankacılık sektörünün bu konuda hassas davranarak ticari ve kurumsal müşterilerin erteleme taleplerinin müşteri bazlı incelediği, tüm borçların ertelenmesi ya da silmesinin ise mümkün olmadığı kaydedildi.
Bankacılığı bir de mevduat kanalı var ki bankalar burada yarışa geçti.
Merkez Bankası, TL mevduatta bankaların ulaşması gereken oran hedefini yılbaşından itibaren, yüzde 60’a çıkarmıştı. Döviz dönüşlü kur korumalı TL mevduatta da faiz üst sınırı kaldırılmıştı.
2022 sonunda yüzde 50 oranında TL mevduat hedefi yakalayan bankalar, halen yüzde 60 seviyesinin üzerine çıkamadı. Dövizi olanların seçebildiği KKM tarafında faizler yüzde 18 seviyelerine ulaşırken, bunun için döviz arayışı yine faiz yükseltti.
İki hesapla döviz üzerinden faiz oranı yüzde 25’e kadar çıkıyor.
Ekonomim’de aktarıldığına göre, döviz çekmek için yüksek hacimli dövizin TL’ye dönüşmesi için yıllık dolar faizi yüzde 25’e kadar çıkıyor.
Durumun kısa özeti şöyle örneklendiriliyor: 100 dolar getiren bir müşteriye önce yıllık yüzde 8 dolar faizi verilirken, yılsonunda 108 dolar olacak döviz kısmı sabitleniyor. sonrasında da bu 100 dolar, TL’ye dönüştürülerek KKM’ye katılıyor. Buna da yüzde 18 faiz uygulanıyor. 100 dolar yılsonunda 18,87 kur üzerinden 340 TL faizle beraber 2 bin 227 TL oluyor. Dolara döndüğünde KKM dönüşü 117 dolar oluyor. Ardından dolar faizinde de 8 dolar duruyordu. tüm hepsinin toplamı 125 dolar kazanca dönüşüyor.
TCMB’den bir de döviz cezası geldi. 2023 itibarıyla getirilen yurt dışına gönderilen spot döviz işlemlerinde EFT ve havalede bilgilendirme yapmayan bankalara 600 milyon liraya yakın yaklaşan ceza niteliğinde uygulama getirildi.
BloombergHT haberine göre, Merkez Bankası “ceza niteliğinde” ek ücret uygularken, en büyük tutar 240 milyon TL ile Akbank’a uygulandı. Onu 150 milyon TL ile Yapı Kredi Bankası, 120 milyon TL ile Garanti Bankası, 50 milyon TL ile İş Bankası takip etti.
TCMB, 2023 başında bankalara gönderdiği talimatta 50 bin dolar üzerinde EFT, havale ve SWIFT işlemleri için belge ibrazı yükümlülüğü getirmişti.
Kaynak: https://onedio.com/haber/kredide-deprem-bolgesinde-zorluklar-doviz-mevduatta-ince-hesaplar-bankalara-haber-vermedin-cezalari-1130299
