Dolar ve Enflasyonda Düşüş Beklentileri Sürüyor Lakin Uzmanlar Olmaz Diyor!

Enflasyonla ilgili iki yanlış niyete değiniyor Prof. Dr. Selva Demiralp BBC Türkçe’deki yazısında. Merkez Bankası ile giriyor bahse Demiralp, geçen hafta açıklanan PPK karar metninde dikkat çektiği bir nokta ‘küresel barış’ ile tesis edilmesi beklenen dezenflasyonist sürece dair kısım oluyor. Yani tüm dünya güzellerinin dilediği üzere ‘dünyada barış olsa’ ekonomilerde bayram olur görüşüne katılmadığı söylüyor.

Selva Demiralp öncelikle ‘enflasyon düşerse talep düşer, talep düşerse enflasyon düşer’ önermesinin başka ayrı doğruluğundan yola çıkarak birlikte yanlış olduğunu belirtiyor. Emlak piyasası örneğiyle şu çıkarımı yapıyor: ‘Enflasyon artınca azalan talep, geriye dönüp enflasyonu düşürmeyecektir.’

Bir de para basmak konusu var. Kısaca ATM’lerde çıkan taze banknotların havadan piyasaya sokulmadığını belirten Demiralp, banka hesapları ile nakitlerin esasen arzda toplam bir paha olduğunu taze çekilen paraların mevduatta azalıma yol açması ile toplamda sıfır olduğunu açıklıyor.

Merkez Bankası kararı sonrasında Dünya’da Alaattin Aktaş da kararın nasıl görülmesi gerektiğine dair şunları söylemişti:

Siyaset faizinin değiştirilmemesi kararının altında güya seçim takvimi yatıyor. Daha evvel de lisana getirdiğimiz görüşü koruyoruz. Şimdi muhtemelen şu yapılacaktır: Dövizin önümüzdeki günlerdeki seyri izlenecek ve enflasyona endeksli kağıt çıkarılıp çıkarılmayacağına karar verilecektir. Dünkü karar göstermiştir ki, ekonomik açıdan ne kadar tahribat yaratırsa yaratsın artık faize dokunulmayacak, öteki formüller denenecek, diğer icatlar çıkarılacaktır. O denli görünüyor ki amaç şudur: “Seçime kadar yönetim edelim, yeter!”

Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atilla Çifter, T24’e yaptığı açıklamada, enflasyon ve döviz kurlarındaki artışın yurt dışındaki faktörlerden de etkilendiğine değinerek emsal ülkelere bakıldığında ise TCMB’nin Eylül 2021’den itibaren uyguladığı para siyasetinin temel faktör olduğunu ve son karar ile ilgili de şunu söyledi: 

‘Faizi sabit tutma kararı, döviz ve enflasyon denetimini zorlaştıracak.’

Dünya’da Hakan Güldağ’ın ‘Döviz kurlarında üst taraflı eğilim başladı. TL’de mayıs başından bu yana neredeyse yüzde 10 kıymet kaybı var.’ değerlendirmesi ile birlikte, teknik tahlille değerlendirilemeyecek bir hareket telaffuzundan yola çıkarak kurlarda hangi seviyeyi öngördüğü sorusuna, ekonomist Ali Ağaoğlu ise şu karşılığı verdi: 

TL’nin teknik tahlili yapılabilir durumda değil. Sebebi de teknik tahlil dediğin grafikler üzerinden bir iddia usulüdür. “Bütün bilgi fiyatın içindedir” der ve fiyat özgür oluştuğu vakit onun tahlilini yapabilirsiniz. Şu anda Türkiye’de dolar kuru maalesef özgür oluşmuyor. Hakeza faiz hür oluşmuyor. Ben daima söylerim; aslolan faizdir. Faiz denkliğini sağlayamadığımız yahut bir platoya oturtamadığınız sürece dolar kurunda fiyatlamanız çok zorlaşıyor. Biz zannederiz ki aslolan dolar kurudur. Hayır dolar kurunu bile faiz belirler. Faiz yükselince dolar düşer, faizi düşürse dolar çıkar.

Bağımsız ekonomistlerden oluşan ENAG Kümesi tarafından yayımlanan ‘Enflasyon ve Kur Raporu’nda resmi bilgilerin açıklandığı TÜİK kurumuna dair yapılan değerlendirmede yanlış sinyaller verildiği belirtilirken, bu bağlamda Merkez Bankası’nın rezervlerinin eridiği bunun da kredibilite kaybına yol açtığı, sonuçta da döviz ve enflasyonda yükseliş görüldüğü belirtildi.

Türkiye Gazetesi’ndeki yazısında ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin, enflasyon ve dövizdeki yükselişe dair, hem faiz hem de dövizin tıpkı anda denetim etmenin mümkün olmadığını belirterek bu istikrarın hassas olduğunu vurguladı. Bu durumun sermayen hareketlerini denetime yol açacağını belirtirken, bunun endişeye yol açacağına dikkat çekti ve şöyle devam etti: 

Faizi çalıştırmamızın siyasi açıdan mümkün olmadığı gözüküyor. Hasebiyle dövizin sakinleşmesi için TL’yi ‘aranır’ hâle getirmek lazım. Merkez Bankası API üzerinden bankaları fonlamaya devam ettikçe döviz sakinleşmez. Özetle, sermaye denetimi ve faiz artışı mümkün olmadığına nazaran TL’yi kısmak lazım ki, piyasa faizleri yükselsin döviz sakinleşsin…

T24’teki yazısında Uğur Gürses ise Merkez Bankası’nın art kapı satışlarının 5 ayda 35 milyar doları bulduğunu söylerken, bunu içinde ihracatçılar tarafından gelen dövizlerin olmadığını da kelamlarına ekledi ve şöyle devam etti:

Tüm bu döviz satışına rağmen döviz kuru durulmuyor; TL’deki paha kaybı devam ediyor. Son 1 ayda döviz kurundaki artış yüzde 10’u geçti. Enflasyon-devalüasyon döngüsüne her ekonomik ünite yakından şahit oluyor, beklentiler bozuluyor. Tam bir “tokmakla köstebek başına vurma” oyunu (whack a mole game) üzere bir tablo var. Bir gün bir sorun, sonraki gün öteki bir sorun; tüm bunların ortak çıkış noktası, mevcut makroekonomik siyasetsizlik.

Kamu bölümü, döviz satarak kurun daha da düşeceği inancını yaratmayı ve bu yolla insanların döviz satmasını sağlamayı amaçlıyor. Beşerler ise ortada bu durumu destekleyen rastgele bir olumlu gelişme, bir beklenti ya da bir tedbir görmediği için döviz satmak bir yana düşen kurları fırsat görerek ucuza döviz satın almaya yöneliyor. Sonuçta merkez bankası, uzun müddettir yaptığı üzere, kısa periyodik sonuçlar uğruna rezervlerini erittiğiyle kalıyor.

Kaynak: Kendime Yazılar