Toplumsal Devlet mi? Seçim Rüşveti mi? Herkes Hatalı, Herkes Yapıyor: Hindistan’da Parasız Verilenler Tartışılıyor

Başbakan Narendra Modi, seçmenlerini, hediyeler dağıtan ve böylelikle onları ‘satın almaya çalışan’ kendisinin deyimiyle ‘tehlikeli politikacılara’ karşı uyarınca muhalifler de ekonomik adaletsizliğe dair projeleri yanlış nitelemekle suçladı. Başbakanın Hindistan eyaletlerindeki sosyal projeleri zan altında bıraktığını savundular. 

Başbakan Modi’nin partisi Baharatiya Janata’dan bir politikacının Hindistan Yüksek Mahkemesi’ne başvurmasıyla ücretsiz ürün dağıtan siyasi partilerin yardımlarına yönelik yasal işlem yapılması değerlendiriliyor.

BBC’den Zoya Mateen’in değerlendirmesine göre, bu yardımlar en genel deyimle seçmenlere yönelik bedava hizmet veya ürün demek. Ancak tanımı konusunda tartışmalar sürerken, kötü-yanlış olarak nitelendirilemiyor. 

Bir kesim olumsuz bir algı oluşturarak seçmenleri doğru karar vermekten saptırdığını savunurken, bir kesim de seçmenlerin kendi kararlarını verebilen özgür iradeli kişiler olduğunu düşünüyor.

1947’de bağımsızlığını kazanan Hindistan’daysa bu öğeler seçimlerin olmazsa olmazı. Geniş bir yelpazede nakit ödemeden bedava sağlık sigortasına, gıda malzemelerinden bilgisayara, bisikletten altına kadar dağıtabiliyor. 

Örneğin 2021’de güneydeki Tamil Nadu eyaletinde, 100 günlük Ay seyahatiyle yaz mevsiminde serinlemek için dev bir buz dağı vaadinde bulunulması seçimi kazandırmazken, vaatte bulunan siyasetçi de kendini seçmen bilincini yükseltmek için söylemde bulunduğu şeklinde savunmuştu.

Promosyon ve sosyal destek projesi olarak keskin sınırlar çizilemezken, seçim öncesi ya da sonrası partiler tarafından verilenler Hindistan’da yasak olmazken, Başbakan Modi’nin partisi de dahil tüm partiler tarafından tercih edilen bir yöntem olarak biliniyor. 

Merkez ya da eyalet hükümetleri fark etmeksizin vatandaşlara destek olacak sosyal devlet projeleri uygulanırken, iktidar partisi de konut destek projelerinden tüpgaza, tuvaletlerden kanalizasyona projeler sunuyor. Bütün eyaletlerde benzer projeler başka partiler tarafından da uygulanıyor.

Örneğin, Bihar eyaletindeki hükümet, kız öğrenciler için parasal teşvik verirken, Tamil Nadu eyaletindeki hükümet ucuz yemek için aşevleri işletiyor.

Yelpaze genişledikçe ayrım zorlaşıyor. Kız öğrencilere bisiklet dağıtılması da tartışılanlardan bir tanesi olurken, Hindistan coğrafyasında kırsal bölgelerdeki kız öğrencilerin okula gidip gidememesini etkiliyor.

Aam Aadmi Partisi (AAP) başkent Delhi’de bedava elektrik hizmeti sunacağını söylerken, bu uygulamanın milyonlarca yoksulun hayatında önemli bir değişime neden olacağı biliniyor.

Bu örneklere yine Tamil Nadu eyaletinde hükümetin devlet okullarında okuyan çocuklara yönelik bedava öğle yemeği uygulaması eklenirken, uygulama bu bölgede başladıktan sonra ulusal düzeye yayıldı ve okula kayıt, devamlılık gibi oranlarda artışa neden oldu.

Ekonomik büyüme ya da yatırımlar yerine bütçenin bu yönde harcandığı belirtiliyor. Haziran 2022’de Hindistan Merkez Bankası tarafından hazırlanan bir raporda, bazı eyaletlerin bedava elektrik ve su hizmetlerinin çok masraflı olduğu belirtilmişti. 

Muhalefet liderleri de desteklerin aslında vatandaşlara karşı temel sorumluluklar olduğunu ve bunların iktidar tarafından sunulması gerektiğini belirtiyor. 

İktisatçı Yamini Aiyar, Express gazetesinde şunları yazıyor: 

Gerçek şu ki ‘bedava bir şeyler dağıtma politikaları’ aslında ekonomimizin bizi zorladığı bir durum ve insan sermayesine yatırım yapan bir sosyal devlet inşa etmekteki başarısızlığımızın sonucu.

Tüm siyasi partiler seçim öncesi rakiplerini bu şekilde eleştirirken, seçmenin konuya bakışı ise farklı oluyor. 

Dağıtılanların temel ihtiyaçlar için yardım amaçlı olduğunu düşünenler olduğu gibi, bunun yanlış olduğunu sosyal devlet anlayışıyla destek mekanizmalarının oluşturulması gerektiğini düşünenler de bulunuyor. Ve son söz Yüksek Mahkeme’nin vereceği karara kalıyor.