İçinizi Karartmaya Geldik: 2023 Seçimleri Sonrası İktisat Görüntüsü Van Gogh Çığlık Misali!
Türkiye, 2023 Seçimlerine hazırlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ilk kez tarih telaffuz ederek 14 Mayıs 2023’ü işaret etti. Siyaset gündeminde ‘Erdoğan, değişen sistemin ikinci dönemine mi başlayacak?’, ‘Anayasal olarak 3. kez cumhurbaşkanı olabilecek mi?’, ‘Muhalefetten kim aday çıkacak?’ soruları öne çıksa da çok fazla politikleşen ortamda son 1 yılda ekonomide yaşananlar halkın ana gündemini oluşturuyor. Bu seçimler aslen ekonominin seçimleri olarak ayrı bir önem taşıyor. O halde biz de seçimlerle ekonomiyi ele alalım.
Reuters’ın seçim başlığında ele aldığı verilerde, “Türkiye Cumhuriyet tarihinin en önemli seçimleri” tanımlamasını yapıyor.
Vatandaşların, alım gücündeki düşüşte yol ayrımını oylayacaklarını söylerken, ekonomi modelini ‘Erdonomiks (Erdonomics)’ olarak adlandırıyor. Ekonomideki durumum Erdoğan için Yunan mitolojisine alıntı yaparak anlatan Reuters, Akhilleus (Aşil) karakteriyle ‘zayıflık’ olarak niteliyor.
ABD Merkezli TCW Varlık Yönetimi kurucusu Blaise Antin, faiz ve kur dengesindeki soruna işaret ederek muhalefetin seçimleri kazanmasının da piyasalarda rahatlama yaratmayacağını söylüyor.
Parlamentoda muhalefetin üstünlük kurması ve Cumhurbaşkanı’nın yeniden Erdoğan olması halindeyse sıkıntının büyüyeceğini söylüyor.
Ekonomiyle ilgili enflasyon sorununa karşın enerji sübvansiyonları, asgari ücret artışları ve EYT’ye değinilirken, Chatham House Galip Dalay da verilen tüm ekonomik desteklerin seçim sonrası kim seçilirse seçilsin yük olacağını belirtiyor.
Merkez Bankası rezervleri ve bağımsızlığının sorun teşkil ettiği belirtilirken, bazı kredi kuruluşlarındaki Türkiye’nin kredi notunun da çöp seviyesine inmesi de hatırlatılıyor.
Borsa’daki yerli akını, yabancının Türkiye’deki enstrümanlardan genel olarak çıkışı ve yaz ortasından bu yana da dost ülkelerden gelenlerle dolar/TL’de yatay seyrin korunduğu belirtiliyor. Son 5 ayda yaklaşık 100 düzenleme yapılarak piyasalarda stabilitenin sağlanmaya devam edildiği de vurgulanıyor.
IIF Başekonomisti Robin Brooks’un 2008 yılında bu yana yüzde 90’dan fazla değer kaybettiğini belirtirken, kredi büyümesini ise sürdürülebilir görmüyor.
Vontobel varlık yönetimi Sergey Goncharov, seçimleri ‘karar vermesi zor bir denge ve içinden çıkmak zor’ olarak değerlendirirken, ekonomideki felaket beklentilerinin gerçekleşmediğini Türkiye’nin halen dış borç bulmakta zorlanmadığını ve muhalefetin kazanması halinde ekonomide eskiye dönülmesinin dahi sorunlu olacağını öngörüyor.
Ekonomist gazeteci Uğur Gürses ise seçim öncesi mali durumu “doğal gaz” ile açıklıyor. Nasıl mı?
BOTAŞ’ın son aylarda Rusya’ya doğal gaz ödemelerinin ertelenmesi talebini sağır sultan da duydu ancak Merkez Bankası’nın ‘arka kapısı’ gibi hiç doğrulanmadı.
Gürses de, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin “2022 bütçe başarısını” Türkiye Ekonomi Modeli üzerinden anlattığı sunumdaki verilerle BOTAŞ’a yapılan doğal gaz için döviz satışlarının olmamasıyla seçime kadar hem enerji faturaları sübvansiyonunu hem Merkez Bankası rezervlerini hem de dövizdeki yatay seyri sağladığını açıklıyor.
Kaynak: Ekonomi Alla Turca
Gelelim önemli ekonomistlerin seçim başlıklarında değerlendirmelerine, Atilla Yeşilada, kendi Youtube kanalındaki son videosunda durumu günü kurtarmak olarak tanımılıyor.
Enflasyonda bir döngüye girildiğini seçime kadar ücretlerde artışların süreceğini bunun da yeniden enflasyon yaratacağını belirten Yeşilada, seçimden sonra ise muhalefetin iktidara gelmesi halinde ortodoks politikalara dönüşle herkesin acı reçeteyi kabul ederek sürdürülebilir bir sürece girmeyi kabul etmesi gerektiğini belirtiyor. Erdoğan’ın yeniden seçilmesi halinde ise Yeşilada, ne yapacağını bilmediğini ancak bu şekilde gidilmesinin 21 Aralık’ı tekrar yaşatacağını bir ödemeler dengesi krizinin de sürpriz olmayacağını öne sürüyor.
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu da “Seçim arifesinde ekonomi” başlığıyla, iktidarın seçim sonrasını hiç düşünmediğini söylüyor.
Maddeler halinde ihracat ve sanayiye dayalı ekonomi modelinde durgunluğun hissedildiğini anlatan Kozanoğlu, yapısal sorunlarda işsizlik ve borçlanmanın kemikleştiğini, atılan göz boyayıcı adımların günü kurtardığını, enflasyondaki düşüşün sadece algı yönetimi olduğunu ve seçim sonucunun önemli olmayarak her hâlükârda çöküş olacağını öngörüyor. Sonrası içinde politikalardaki seçimin önemli olduğunu vurguluyor.
Kısaca bu seçimlerde tarih ya da sonuç önemli görünmüyor. Önemli olanın ekonomik planlar ve politikalar olduğu hissedilirken, sonuçlardan bağımsız ekonomik bağlamda bakınca seçim sonrasında Türkiye’yi bekleyenler çok sevimli ve parlak görünmüyor. Siz ne dersiniz? Seçimden sonrası tufan mı? Yorumlarda buluşalım.👇👋
Kaynak: https://onedio.com/haber/icinizi-karartmaya-geldik-2023-secimleri-sonrasi-ekonomi-manzarasi-van-gogh-ciglik-misali-1122152
